Podstawowe informacje
Tytuł projektu: Czynna ochrona mopka zachodniego na wybranych obszarach leśnych w Polsce
Wykonawca: Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Nietoperzy
Okres realizacji: 1.10.2021-30.04.2024
Finansowanie: Mechanizm Finansowy EOG 2014-2021, Budżet Państwa (za pośrednictwem Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej) oraz środki własne OTON.
Mechanizm Finansowy EOG to pomoc udzielana przez Państwa Darczyńców, tj. Islandię, Liechtenstein i Norwegię. Stanowi wkład Funduszy w osiąganie ogólnych celów, tj.:
a) przyczynianie się do redukcji ekonomicznych oraz społecznych nierówności w ramach Europejskiego Obszaru Gospodarczego;
b) zacieśnianie stosunków dwustronnych pomiędzy Państwami-Darczyńcami a Państwami-Beneficjentami.
Budżet projektu: 857.786,75 zł (w tym: 656.206,86 zł – MF EOG, 115.801,22 zł – Budżet Państwa, 85.778,67 zł – OTON).
Cel: głównym celem projektu jest poprawa warunków bytowania mopka zachodniego przez tworzenie sztucznych schronień oraz uzupełnienie stanu wiedzy o aktywności tego nietoperza w lasach, co stanowi wdrażanie planów zarządzania obszarami chronionymi (10 obszarów Natura 2000, jeden park narodowy i dwa parki krajobrazowe).
Zadania projektu
Zadanie nr 1: Tworzenie sztucznych schronień dla mopka
W ramach zadania wyprodukowane zostało 1200 budek szczelinowych dla mopka na podstawie projektu opracowanego przez F. Greenaway w Anglii i skutecznie przetestowanych m.in. w Polsce. Budki zostały przetransportowane, a następnie odpowiednio rozwieszone (pod nadzorem chiropterologa) w wytypowanych obszarach leśnych (po 100 na jeden obszar) w pierwszym roku realizacji projektu. W kolejnych dwóch latach projektu i po jego zakończeniu będzie sprawdzana ich sprawność i w miarę potrzeby będą naprawiane i czyszczone.
Zadanie nr 2: Monitoring zasiedlenia budek szczelinowych przez nietoperze
W drugim i trzecim roku realizacji projektu oraz co najmniej rok po jego zakończeniu sprawdzane jest zasiedlenie rozwieszonych budek przez mopki i inne gatunki nietoperzy. Kontrola przeprowadzane są trzykrotnie w ciągu roku (wiosną, latem i jesienią). Związane jest to z biologią mopka, który w różny sposób korzysta z kryjówek w różnych sezonach. Wiosną i jesienią mogą to być kwatery przejściowe podczas przelotów na zimowiska, latem miejsca rozrodu i schronienia dzienne. Rozpoznanie to może być ważne nie tylko dla określenia skuteczności podjętych działań, ale stworzy też ramy monitoringu dynamiki populacji gatunku, będącego podstawą dla dalszego planowania działań ochronnych.
Zadanie nr 3: Monitoring aktywności mopków w lasach
W wytypowanych obszarach leśnych prowadzony jest monitoring aktywności mopków. Na wszystkich obszarach zastosowana została metoda akustyczna, polegająca na nocnym rejestrowaniu dźwięków echolokacyjnych nietoperzy przy pomocy specjalnych detektorów. Analiza nagrań umożliwi rozpoznanie wśród zarejestrowanych dźwięków, tych które należą do mopków i określenie liczby przelotów nietoperzy tego gatunku w pobliżu urządzenia rejestrującego. W każdym obszarze rejestracja prowadzona jest za pomocą 5 detektorów przez 5 nocy. Monitoring aktywności nietoperzy prowadzony jest w lipcu, każdego roku realizacji projektu i co najmniej rok po jego zakończeniu. W trzech obszarach leśnych (południowo-zachodnia, centralna i północno-wschodnia Polska) monitoring aktywności rozszerzony został o odłowy nietoperzy w sieci chiropterologiczne. Pozwala to uzyskać dodatkowe informacje o kondycji nietoperzy, strukturze płci i statusie rozrodczym.
Zadanie nr 4: Przygotowanie, opublikowanie i popularyzowanie poradnika
„Poradnik czynnej ochrony mopka zachodniego” przygotowany jest przez autorów mających największą wiedzę i doświadczenie w tym zakresie w Polsce. Zawiera podstawowe informacje o biologii, występowaniu i zagrożeniach dla tego gatunku oraz różnych aspektach jego ochrony. W tym o zabezpieczaniu i adaptowaniu schronień zimowych, tworzeniu sztucznych schronień (budki szczelinowe), wymaganiach siedliskowych i sposobie prowadzenia gospodarki leśnej zapewniającej mu lepsze warunki bytowania oraz aspektach związanych z wędrówkami sezonowymi. Poradnik jest bogato ilustrowany i napisany przystępnym dla niespecjalistów językiem. Niebawem będzie udostępniony bezpłatnie na stronie projektu.
Zadanie nr 5: Zarządzanie projektem
Projektem zarządza Kierownik Projektu – Andrzej Węgiel, który jest zatrudniony przez Zarząd OTON. Zadaniem kierownika jest nadzorowanie właściwej i terminowej realizacji wszystkich zadań projektu, wyłanianie wykonawców zadań zleconych, zakupy sprzętu i materiałów, bezpośredni nadzór nad działaniami informacyjno-edukacyjnymi, przygotowanie wniosków o płatność, sprawozdań merytorycznych i finansowych. Na poziomie regionalnym, dla każdego z wybranych obszarów wyłoniony został Koordynator Regionalny. Zadaniem Koordynatorów jest realizowanie i koordynowanie zadań dotyczących pojedynczego obszaru, wykonywanie sprawozdań cząstkowych, współpraca z nadleśnictwami, dyrekcjami parków krajobrazowych i regionalnymi dyrekcjami ochrony środowiska.
Zobacz: Wyniki pierwszego etapu realizacji projektu.
Powyżej zdjęcie sferyczne z jednego z punktów wieszania skrzynek szczelinowych w Puszczy Kozienickiej w ramach projektu. Na zdjęciu widać 5 skrzynek rozwieszonych w grupie w odległości około 20 metrów od siebie (aby obracać obraz kliknij myszką i przytrzymaj lewy przycisk)
Efektem projektu będzie poprawa stanu ochrony oraz wiedzy na temat populacji mopka zachodniego oraz wdrożenie planów zarządzania 12 obszarami chronionymi w zakresie dotyczącym mopka. Efektem dodatkowym będzie zapewnienie kryjówek innym gatunkom nietoperzy, które też korzystają z budek szczelinowych.
Potrzeba realizacji projektu wynika z Dyrektywy Siedliskowej (Dyrektywa Rady 92/43/EWG), Konwencji o ochronie gatunków dzikiej flory i fauny europejskiej oraz ich siedlisk (Konwencja Berneńska), Konwencji o ochronie wędrownych gatunków dzikich zwierząt (Konwencja Bońska), Porozumienia o ochronie populacji europejskich nietoperzy.
W projekcie ochrony mopka biorą udział przyrodnicy i naukowcy działający w Ogólnopolskim Towarzystwie Ochrony Nietoperzy w tym z: Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, Uniwersytetu Wrocławskiego, Uniwersytetu Łódzkiego, Instytutu Biologii Ssaków Polskiej Akademii Nauk w Białowieży, Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego, Instytutu Nauk Biologicznych Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, Uniwersytetu Zielonogórskiego.
Obszar działania
Projekt realizowany jest na terenie 12 wybranych obszarów leśnych: Nadleśnictwo Kozienice (PLH140035 „Puszcza Kozienicka”), Nadleśnictwo Wołów (PLH020002 „Dębniańskie Mokradła” i PLH020003 „Dolina Łachy”), Nadleśnictwo Hajnówka (PLC200004 „Puszcza Białowieska”), Nadleśnictwo Waliły (PLH200006 „Ostoja Knyszyńska”), Nadleśnictwo Borki i Nadleśnictwo Srokowo (PLH280004 „Mamerki”, PLH280004 „Gierłoż”), Nadleśnictwo Tomaszów (PLH060093 „Uroczyska Roztocza Wschodniego”), Nadleśnictwo Spała (PLH100003 „Lasy Spalskie”), Nadleśnictwo Świdnica (PLH020071 „Ostoja Nietoperzy Gór Sowich”), Nadleśnictwo Krzystkowice (PLH080024 „Mopkowy Tunel koło Krzystkowic”), Kampinoski Park Narodowy, Nadleśnictwo Skierniewice (Bolimowski Park Krajobrazowy), Nadleśnictwo Łopuchówko (Park Krajobrazowy Puszcza Zielonka). Większość obszarów znajduje się w granicach Natura 2000 (żółte znaczniki na mapie).
MAPA
(klikając w wybrany punkt pojawi się nazwa obszaru)
Współpraca
Jednostki współpracujące przy realizacji projektu:
- Kampinoski Park Narodowy
- Bolimowski Park Krajobrazowy
- Park Krajobrazowy Puszcza Zielonka
- Nadleśnictwo Kozienice
- Nadleśnictwo Wołów
- Nadleśnictwo Hajnówka
- Nadleśnictwo Waliły
- Nadleśnictwo Borki, Nadleśnictwo Srokowo
- Nadleśnictwo Tomaszów
- Nadleśnictwo Spała
- Nadleśnictwo Świdnica
- Nadleśnictwo Krzystkowice
- Kampinoski Park Narodowy
- Nadleśnictwo Skierniewice
- Nadleśnictwo Łopuchówko
Dodatkowe informacje
Wpisy w kategorii: projekty
TAG: mopek zachodni, projekt EOG